فهرست مطالب:

معرفی صفر تا صد شهر سمنان:

موقعیت:

سمنان به مرکزیت استان سمنان در قسمت جنوبی سلسله کوه های البرز واقع است و ارتفاع آن از سطح جنگل به جنوب کاسته شده و به دشت کویر ختم میشود.رشته کوه های البرز در این قسمت جهت غربی،شرقی دارد و در محدوده محلی تغییراتی ایجاد میکند.رشته کوه هایی در شمال استان قرار دارد که منبع اصلی رودها و قنات های سمنان و سایر نواحی استان محسوب میشود.خصوصیات اشکال این ناهمواری ها به عنوان یک عامل طبیعی شرایطی را به وجود آورده که مراکز شهری و روستایی نسبتاً زیادی مبتنی بر شواهد به دست آمده از کاوش های مجموعه تپه های دلازیان سمنان،تپه حصار دامغان و تپه سنگ چخماق است.این شواهد دلالت بر قدمت استقرار اقوام از ادوار بسیار بسیار کهن تا دوره معاصر در آنجا دارد.

تاریخ سمنان:

سمنان از دیرباز یکی از شهرهای چهاردهمین ایالت تاریخی«ورن»یا«ورنه»از تقسیمات شانزدهگانه اوستایی در دوران باستان بوده است.ایالت ورنه متشکل از صفحات جنوبی البرز و خوار شامل سمنان،دامغان،گرمسار،دماوند،فیروزکوه،شهمیرزاد،لاسگرد،ده نمک،آهوان،قوشه، و بخشی از نقاط کوهستانی مازندران بوده است.

دوران باستان:در تمام دوران ماد و هخامنشی،«کومیسنه» یا کومیشان«کومش یا قومس بعد از اسلام» جزو ایالت بزرگ« پارت » به شمار می رفت.در دوران سمنان شهری سرحدی بین ایالتهای بزرگ ماد و پارت بود.در دوران ساسانیان سمنان به پشتخوارگر تغییر نام داد و شامل همان شهرها بود.

سمنان در دوره های بعد از اسلام جزو سرزمین تاریخی «قومس» به شمار می آید.نام تاریخی قومس تا اواخر دوران قاجار بر سر زبان ها بود.

همچنین قرار گیری سمنان از دوران باستان بر سر راه ابریشم که مهم ترین جاده مبادلاتی جهان آن روز بود به اهمیت سمنان افزوده است.نظام محله بندی در شهر تاریخی سمنان بر اساس شیوه توزیع آب ذخیره شده در استخرهای بالا دست هر محله با قدمت بیش از 1000 سال شکل گرفته است،مجموعاٌ 6 استخر با نام های آنان زاوقان،کوشمغان،کدیور،لتیبار،ناسار و اسفنجان،شاهجوی میباشد.

تشکیل استان:در آغاز سال 1340 خورشیدی در زمان نخست وزیری علی امینی،طبق تصویب هیئت وزیران ایالت کومش«سمنان،دامغان،بسطام،شاهرود،شهمیرزاد،سنگسر و نقاط تابعه»از نظر تقسیمات کشوری به نام فرمانداری کل سمنان نامگذاری شد و مرکز حکومت آن نیز در شهر سمنان تعیین و مستقر گردید.در سال 1355 طبق تصمیم دولت وقت با اضافه شدن دماوند،فیروزکوه،گرمسار و ورامین فرمانداری کل سمنان به استان تبدیل شد و مرکز آن شهر تاریخی سمنان باقی ماند.

زبان مردم سمنان:

زبان سمنانی که در زبان سمنانی «سِمِنی زِفُون» بیان می شود، یکی از شاخه زبان های ایرانی شمال غربی و زبان انتقالی میان زبان های ایران مرکزی و گویش های کاسپینی به شمار می آید.این زبان با وجود برخی واژه‌های متداول در خانوادهٔ زبان‌های ایرانی، خود زبانی مستقل و کم‌وبیش خودکفا می‌باشد. در گروه‌بندی زبان‌های ایرانی نو، زبان سمنانی متعلق به گروه زبان‌های مرکزی ایران است،زبان سمنانی در بهمن ۱۳۹۴  توسط میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، در فهرست میراث معنوی کشور ایران با شماره ۱۱۱۴  ثبت ملی شد.

مکان های دیدنی،سیاحتی،تاریخی سمنان

مسجد سلطانی:

مسجد سلطانی در زمره زیباترین و عالی ترین مساجد چهار ایوانی دوره قاجار محسوب می گردد. در ایوان غربی تاریخ ساخت مسجد 1342هجری قمری در عصر فتحعلی شاه قاجار ذکر گردیده است. کاشی کاری های مسجد با غلبه رنگ زرد که مختص تزیین بناهای مهم دوره قاجار است، چشم با ذوق هر بیننده ای را به خود می دوزد. حیاط و ایوان های رفیع مسجد آرامش خاصی را القا می کند.

مسجد جامع:

یکی از قدیمی ترین آثار معماری اسلامی سمنان مسجد جامع محسوب می شود. بنای اولیه مسجد به قرون اولیه ی هجری قمری باز می گردد. مسجد جامع سمنان را میتوان نمونه ای منحصر به فرد از مساجد با الگوی معماری تک ایوانی در ایران قلمداد کرد. ایوان بلند مسجد با ارتفاعی بیش از بیست و یک متر در عهد شاهرخ تیموری ساخته شده است. گنبد پشت ایوان در عهد صفوی نیز اقدامات مرمتی و الحاقی با توجه به کتیبه های سنگی انجام پذیرفته است.

منار مسجد جامع:

تک منار مسجد جامع یکی از شاهکارهای اسلامی شهر سمنان می باشد که در کشور کم نظیر است. باتوجه به کتیبه ای به خط کوفی، منار را "امیر اجل بختیار" حاکم معروف ایالت قومس در دوره غزنویان بنا کرده است. اما از الگوی معماری منارهای سلجوقی پیروی میکند. (تزیینات آجرکاری) ارتفاع منار بیش از 32 متر می باشد که از دور دست شکوه ویژه ای به بافت تاریخی شهر بخشیده است.

دروازه ارگ:

تنها دروازه باقی مانده سمنان کهن در گذر زمان دروازه ارگ محسوب می شود.در عهد ناصرالدین شاه قاجار و حکومت انوشیروان میرزا حاکم وقت ایالت قومس ساخته شد. این دروازه دارای دو نمای شمالی و جنوبی که هرکدام مزین به کاشی کاری های زیبا با موضوعات خاص است. در پیشانی نمای شمالی نبرد رستم پهلوان اساطیری تاریخ ایران با دیو سپید و در پیشانی جنوبی به خط زیبای نستعلیق عبارت "ناصرالدین شاه سلطان صاحبقران" دیده می شود.

درواقع سمنان در گذشته دارای 4 دوازه بوده؛دروازه شمالی که در حال حاضر در میدان ارگ سمنان است و دروازه ورودی ارگ حکومتی سمنان بوده است.دروازه جنوبی در محدوده اداره دارایی و شهربانی فعلی قرار داشته که از نظر بلندی و فضا از ارگ شمالی بزرگتر بوده.دروازه خراسان؛در حصار شرقی شهر سمنان،نمای دروازه در دو جهت کاهگلی با دورچینی آجری مربع شکل و مقصوره آن گچبری بوده و بزرگتر از دروازه های دیگر بود.دروازه عراق؛در ضلع غربی حصار شهر به فاصله 35 متری میدان امام فعلی به صورت نمایی آجری و زیبا وجود داشت.

بازار:

قلب تپنده تجاری شهر تاریخی سمنان بازار اصلی و سرپوشیده می باشد. قدمت بازار فعلی به دوران قاجار می رسد اما قطعا قبل از دوران قاجار نیز محل داد و ستد و تجارت سمنان همین نقطه از شهر بوده است. عناصر معماری گوناگونی مانند تکایا، حمام ها، کاروانسراها، تیمچه ها و آب انبار ها در بازار و یا در حاشیه آن وجود دارد که نمایانگر اهمیت بازار در زندگی مردم سمنان می باشد.

بازار بالا:طول بازار شمالی که تقریباً ۱/۵ کیلومتر است و کماکان به نام قدیمی خود راسته بازار یا بازار بالا خوانده می‌شود، از بالای شهر یعنی تقاطع خیابان‌های نظامی و یغما (شهدا) آغاز می‌شود و تا خیابان امام خمینی ادامه می‌یابد.
بازار شمالی شامل ۲۵۴ باب مغازه می‌باشد. در این بازار سه حمام قدیمی، ۵ مسجد و ۴ کاروانسرای مخروبه وجود دارد. تکیه ناسار از تکایای معروف این بازار است که در گذشته و حال محل گرد آمدن هیئت‌های عزاداری در روزهای عاشورا و تاسوعا است. 

بازار پایین:بازار جنوبی که به بازار پایین یا بازار کوچک مشهور است در راستای بازار شمالی قرار دارد و از خیابان امام خمینی آغاز و تا تکیه بزرگ پهنه که در محل اسفنجان قرار دارد، ادامه می‌یابد.این بازار به علت نزدیکی با امامزاده یحیی بن موسی بازار حضرت خوانده می‌شود. طول تقریبی این بازار ۲۰۰ متر است.

بازار شیخ علاءالدوله:بازار شیخ علاءالدوله که به بازار مرده‌ها نیز معروف است از جنوب شرق خیابان امام آغاز می‌شود تا گورستان قدیمی علمدار (سنادره) واقع در غرب میدان امام ادامه می‌یابد. بنای این بازار را به دوره ایلخانی و پیش از آن نسبت می‌دهند. بنای بازار تاریخی سمنان به وسیله شیخ علاءالدوله سمنانی از عرفای به نام ایران در قرن هفتم و هشتم هجری قمری و همزمان با بنای شبستان شیخ علاءالدوله مسجد جامع سمنان ساخته شده‌است.

ازدلایلی که اسم دیگر این بازار مرده ها نام دارد،به این علت که در گذشته این بازار مسیری برای انتقال اموات به قبرستان بیرونی شهر بوده است.

متأسفانه به دلیل تصمیمات اشتباه در احداث خیابان در وسط بازار در دوره پهلوی،بخش زیادی از این بازار بزرگ تخریب شده و امروزه تنها قسمت کوچکی از این بازار باقی مانده است.


خانه کلانتر:

این بناها متعلق به اواسط قاجار و متعلق به کلانتر وقت سمنان بوده است. بنا دارای یک حیاط مرکزی و باغچه و فضاهایی مانند اتاق های تابستانی، اتاق های زمستانی، حیاط و... می باشد. همچنین این بنا دارای یک بادگیر بلند و منحصر بفرد در روی قسمت جنوبی است که از روی سقف قسمت تابستان نشین بیرون آمده است. خانه کلانتر در ضلع شمال غربی میدان ابوذر قرار دارد. 

خانه تدین:

یکی از خانه های مربوط به اواسط قاجار که در شهر سمنان ساخته شده است و از یک حیاط بیرونی و یک حیاط اندرونی و مطبخ و غیره تشکیل یافته است.ساختمان بیرونی دارای دو ورودی یکی از کوچه شمالی و دیگری از راهروی اصلی بنا منشعب می گردد و دارای دواتاق بزرگ اصلی و فرعی در 2 ضلع غرب و شرق ساخته شده است و ساختمان اندرونی در حیاط مرکزی یک مهمانخانه و 6 اتاق کوچک در دو طبقه برای استفاده زمستانی در ضلع شمالی بنا و دو اتاق برای استفاده بهار و پاییز،یک مهمانخانه بزرگ زیرزمینی،حوضخانه و دو اتاق و مطبخ ساخته شده است.و دارای بادگیر بزرگ می باشد،این بنا در خیابان طالقانی سمنان واقع شده است.

حمام پهنه:

 حمام حضرت یا حمام پهنه از بناهای تاریخی،و از موقوفات مسجد جامع‌ سمنان‌ است که در دوره تیموریان ساخته شده است. این بنا بعدها پس از عملیات مرمت و بازسازی به موزه مردم‌شناسی تبدیل شده که این موزه شامل چند غرفه است که در هر یک از این غرفه‌ها ویترین‌های شامل لوازم و اشیای تاریخی وجود دارد.گرمابه حضرت که نام دیگر آن گرمابه پهنه است، از بناهای تاریخی شهر سمنان است که با گذشت ۵۶۷ سال از تاریخ بنای اولیه آن، بين مسجد جامع و امامزاده يحیی،واقع در تکیه پهنه سمنان قرار دارد.

تپه های میرک دلازیان

مجموعه تپه‌‌های میرک دلازیان که با نام محوطه‌های باستانی میرک و دلازیان نیز شناخته می‌شود، در ۱۰ کیلومتری جنوب شرق سمنان قرار دارد. این مجموعه شامل هشت تپه می‌شود که در فواصل چند صد متری جای گرفته‌اند. بر اساس آثار به‌دست آمده، قدمت این منطقه را مربوط به ادوار پارینه‌سنگی جدید و فراپارینه‌سنگی می‌دانند. این آثار در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰، با شماره ثبت ۴۱۴۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

عمارت و باغ امیر:

عمارت و باغ امیر یکی از خانه‌های تاریخی شهر سمنان است که در خیابان باغ فردوس این شهر قرار دارد. این بنا در دوران قاجار، بین سال‌های ۱۲۷۵ تا ۱۲۸۵، توسط استاد معمارباشی و به دستور میرزا آقا فامیلی احداث شده است. این عمارت در مجاورت باغ بزرگ امیر اعظم (مشهورترین حاکم ایالت قومس) قرار داشت و به همین علت نام آن را عمارت و باغ امیر گذاشته‌اند.

بقعه پیغمبران سمنان :

که در ۲۰ کیلومتری شمال شرق شهر سمنان و بر فراز کوهی بلند واقع شده است، مربوط به دوره قاجار است.بقعه پیغمبران شامل حرم، گنبد، ایوان و صحن است. حرم محوطه چهار گوشه است که در وسط آن، زیر گنبد و روى قبر، صندوق مشبک چوبین قرار دارد.درباره شجره‌نامه این بقعه اطلاع صحیحى در دست نیست، اما طبق اعتقادات مردم سمنان و همچنین طبق مفاد کتیبه موجود، صاحبان بقعه از فرزندان نوح بن پیغمبر هستند که به نام‌ هاى سام‌ النبى و لا‌م‌ النبى مشهورند.

امام زاده یحیی سمنان:

حضرت یحیی (ع) به همراه امام رضا در سال 193 ه.ش از مدینه به مرو در حرکت بودند، پس از رسیدن به سمنان حضرت یحیی از سوی امام رضا برای هدایت مردم مأمور شد و در سمنان سکنی گزید. پس از به شهادت رساندن امام رضا به دستور مأمون خلیفه عباسی، برادرش حضرت یحیی نیز در سمنان به شهادت رسید و در همین محل دفن شد.به دلیل قرارگیری امامزاده یحیی استان سمنان در بافت تاریخی شهر، شما می‌توانید پس از زیارت و گشت و گذار خود از مسجد جامع سمنان، بازار قدیم سمنان، مسجد سلطانی و گرمابه پهنه نیز دیدن کنید و با دیدنی های سمنان بیش از پیش آشنا شوید.

موزه تاریخ طبیعی سمنان:

برای رسیدن به موزه تاریخی سمنان باید از خیابان قدس و میدان امام رضا (ع) سمنان گذر کنید و به سمت میدان استاندارد بروید. در اطراف میدان تابلویی از یوزپلنگان آسیایی دیده می‌شود که این یوزپلنگ‌ها نمادی از سمنان محسوب می‌شوند.برای آشنایی با گونه‌های مختلف حیواناتی نظیر پرندگان، خزندگان، پستانداران، این موزه می‌تواند گزینه خوبی باشد. در واقع موزه دارای دو بخش است که بخش اول بر روی تاریخ طبیعی استان سمنان تمرکز کرده است و فسیل‌های مربوط به گیاهان و جانوران و بقایای سیلیس شده حیوانات بسیار قدیمی در سمنان و جهان در آن نمایش داده می‌شود.

موزه مهر و سکه کومش:

موزه تخصصی تمبر و سکه در سال ۱۳۹۲ در سمنان افتتاح شده است. برای رسیدن به این موزه با گذر از خیابان امام خمینی به تیمچه تكیه می‌رسید و موزه را جنب مسجد سلطانی پیدا می‌کنید.این مجموعه شامل سه بخش است. مهرها و اثر مهرهایی از هزاره دوم پیش از میلاد تا دوره قاجار، در بخش اول قرار دارند. برای مشاهده تاریخ ۳۰۰۰ ساله تبادلات پولی در ایران می‌توانید به بخش دوم مراجعه کنید. سکه‌های ضرب شده در مناطق قدیم سمنان یا کومش در بخش سوم این مجموعه قرار دارند.

مقاصد طبیعت گردی سمنان

سمنان یکی از استان‌های بزرگ و خوش آب و هوای ایران می‌باشد که در شمال دشت کویر و جنوب رشته کوه البرز واقع شده است. این استان دارای 8 شهرستان می‌باشد که هر کدام از آن‌های جاذبه‌های گردشگری و تاریخی فراوانی را در دل خود جای داده‌اند و مقصد بسیار مناسبی برای گردشگری به شمار می‌روند. 

کویر ریگ جن(مثلث برمودای ایران)

کویر ریگ جن از کویرهای پر رمز و راز ایران می‌باشد که در استان سمنان واقع شده است و عنوان سومین ریگزار بزرگ را در بین سایر کویرهای ایران به خود گرفته است. به طور کلی افسانه‌ها و داستان‌های جالب و ترسناکی در مورد این کویر در بین محلی‌ها رایج است که باعث شده است این کویر به یک مکان رمزآلود تبدیل شود. علاوه بر آن برخی از افراد معتقدند که صداهای ترسناک و عجیب و غریبی از این کویر به گوش می‌رسد که از زندگب شیاطین و ارواح در این منطقه حکایت می‌کند. کویر ریگ جن در محدوده بین جنوب سمنان، غرب جندق، شمال منطقه انارک و جنوب شرقی گرمسار قرار گرفته است.

منطقه حفاظت شده پرور

این منطقه تقریبا حدود 65 هکتار وسعت دارد که انواع مختلفی از پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری را در دل خود جای داده است. به علاوه در این منطقه چندین چشمه و رودخانه‌های فصلی وجود دارند که زیبایی این منطقه را چندین برابر کرده‌اند. طی سال‌های اخیر با تلاش بی‌وقفه محیط‌بانان جمعیت تعداد بسیاری از گونه‌های جانوری این منطقه در حال افزایش است و بسیاری از شکارچی‌هایی که به این منطقه سفر کرده بودند، دستگیر شده‌اند. منطقه حفاظت شده پرور با شمال شرق سمنان 50 کیلومتر فاصله دارد که دسترسی به آن نیز بسیار راحت می‌باشد.

چشمه آبگرم سمنان

چشمه‌های آبگرم در ۲۱ کیلومتری شمال غرب سمنان و ۱۸ کیلومتری غرب شهرستان مهدیشهر قرار دارند. مردم از گذشته برای استفاده‌های درمانی و تفریحی به این چشمه‌ها می‌آمده‌اند و برای استفاده‌های درمانی استخرهایی از گذشته با عمق و ظرفیت کم در محل چشمه‌ها ساخته شده است.

آهوان سمنان

در حدود ۳۰ کیلومتری سمنان و ۷۸ کیلومتری غرب دامغان، قرار گرفته است.در اطراف آهوان، چند روستای پایکوهی معروف به کلاته وجود دارد؛ که با باغها، کشتزارهای مختلف و استخرهای آبیاری مناظر زیبایی را بوجود می‌آورد.در کنار جاذبه های طبیعی، وجود دو کاروانسرا یا رباط تاریخی، به نام رباط سنگی انوشیروانی و کاروانسرای شاه عباسی اهمیت این منطقه را افزایش داده است.زمان ساخت کاروانسرای سنگی (رباط انوشیروانی)، به سالهای ۴۲۰ تا ۴۲۱ هجری قمری و ساخت کاروانسرای شاه عباسی، به سال ۱۰۹۷ هجری قمری در دوره صفویه، باز می‌گردد.

سوغات سمنان

سوغات سمنان به علت تنوع آب و هوایی و اقلیمی تنوع بسیاری دارد. انواع محصولات کشاورزی مرغوب در این شهر به چشم میخورد. شما می توانید هر کدام از محصولات را بعنوان سوغاتی شهر سمنان برای اقوام خود به ارمغان برده و به آن ها نشان دهید که در سفر به یادشان بوده اید.


شیرمال:از دیگر خوراکی‌های خوشمزه که در سمنان تولید می‌شود شیرمال است. شیرمال درواقع تقریباً همان نان فطیر است فقط با این تفاوت که در تهیه آن بجای آب از شیر استفاده می‌کنند. این نان بسیار خوشمزه را می‌توان یکی از قدیمی‌ترین سوغات سمنان دانست که البته محبوبیت آن باعث شد تا در نقاط دیگر کشور با تفاوت‌های اندک تهیه شود.

 بقسمات: یا بغسمات که به نان سمنانی نیز شهرت دارد یکی از نان های سنتی این استان است که بسیار معروف می باشد. برای تهیه ی این نان، خمیری با  آرد، مایه نخود و شکر تهیه می کنند و سپس آن را به چونه های کوچک تبدیل می سازند. برای پخت، چونه ها را باز نمی کنند و آنها را در کوره ی مخصوصی به نام داش قرار می دهند. این نان در صبح ها و به هنگام صرف صبحانه، مصرف بیشتری دارد.بقسمات سمنان در چهارم بهمن ماه ۱۳۹۱ در دسته صنایع دستی بعنوان میراث معنوی با شماره ۹۰۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

کماچ: سنتی کاسه ای یکی از محصولات پر طرفدار و خوش خوراک تولید سمنان است. این محصول با مواد ترکیبی آرد – روغن و شکر و ماده مخمر اصلی آب نخود تهیه و در بسته های تکی و دو تایی عرضه می شود وزن هر کدام از کماچ ها ۵۰۰ گرم می باشد و با توجه به نیاز مشتری شکرپاش و دارچین پاش می شود، که عطر و طمع را دو چندان می کند.

گولاچ:شیرینی خاص و خوشمزه‌ سمنانی که برای تهیه آن از آرد، زردچوبه، شکر و دارچین استفاده می‌شود، اما کمتر می‌توان آن را در قنادی‌ها یافت و بیشتر در منازل قدیمی‌ها و برخی نانوایی‌ها درست می‌شود. پختن آن کار چندان سختی نیست اما نیاز به دستان هنرمندی دارد که جزئیات پخت که به خوشمزه‌تر شدن غذا کمک می‌کند را رعایت کنند.

نان سمنانی:نان خشک سمنانی از دیگر نان‌های پرطرفدار و با قدمتی چند ۱۰۰ ساله است که بیشتر نانوایی‌های پخت نان سمنانی در منطقه آتشگاه سمنان پخت می‌شود و برای فروش نان سنتی سمنان از واحد وزنی «مَن» استفاده می شود.

سفال:استان سمنان در زمینه‌ی صنعت سفالگری، پیشینه‌ای درخشان دارد. در کاوش‌های باستان‌شناسی اطراف دامغان، سفالینه‌هایی کشف شده است که قدمت آنها به قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد. مرغوبیت خاک، تحت تاثیر اقلیم کویری، از دلایل رونق سفالگری در استان است.

گلیم‌بافی: از هنرهای اصیل ایرانی است که در بسیاری از روستاهای استان به یادگار مانده است و گلیم بافته شده در هر منطقه از کشور، خصوصیات ویژه‌ای دارد؛ یا در روش بافت متفاوت هستند یا در نقشه‌ها و طرح‌ها یا در مواد اولیه. در استان سمنان، برخلاف روش رایج در بافت گلیم که در آن از نخ پنبه‌ای به عنوان تار و از نخ پشمی به عنوان پود استفاده می‌شود، از نخ پشمی هم به عنوان تار و هم به عنوان پود استفاده می‌کنند.

نمد:یکی از هنرهای قدیمی مردمان استان سمنان نمدبافی است و این هنر قدمت دیرینه ای دارد. اگر به شهر سمنان سفر کنید، ردپایی از محصولات نمدی همچون زیرانداز را مشاهده خواهید کرد. بی شک این محصولات منحصر به فرد سوغاتی خوب و ارزشمندی برای عزیزانتان خواهند بود.

محصولات کشاورزی سمنان

انجیر سمنان:خشکبار شهر سمنان که زبان زد خاص و عام است یکی دیگر از سوغاتی های خوش رنگ و لعاب سمنان می باشد. انجیر که دارای خواص بسیاری است در استان سمنان به وفور یافت می شود. در سمنان انجیر به صورت تازه و خشک برای مصرف در خشکبار فروشی ها و فروشگاه ها عرضه می شود. انجیر خشک را به اشکال گوناگونی می توانید در فروشگاه های سمنان مشاهده کنید. انجیر به چند روش خشک می شود در روش امروزی انجیرها سالم و به صورت ورقه ورقه خشک می شوند و اما به روش سنتی می توانید انجیرها را در حالتی که به نخ کشیده شده است و کمی فشرده تر پیدا کنید.

انار:این محصول نیز حدود ۶ هزار هکتار از اراضی باغی استان سمنان را به خود اختصاص داده و اکثراً در شهرستان های سمنان و گرمسار تولید می گردد. گرچه استان سمنان رتبه اول تولید انار در ایران را به خود اختصاص نداده اما از نظر میزان عملکرد رتبه یک کشوری را در اختیار دارد. شرایط اقلیمی این استان اجازه داده تا انواع ارقام انار با بهترین کیفیت به بازار عرضه شود. با اینکه متوسط برداشت انار در کشور حدود  ۱۵ تا ۲۰ تن در هکتار است.

گندم و جو:میزان بارندگی سالیانه در برخی از مناطق استان سمنان به خصوص مناطق شمالی و مرکزی به نحوی است که امکان کاشت گندم و جو را به شکل دیمی به کشاورزان می دهد.بین ۴۰ تا ۵۰ هزار هکتار از اراضی زراعی استان سمنان به کشت این دو محصول اختصاص یافته و این دو محصول هم به تامین نیاز غلات کشور کمک می کند، و هم برای تعلیف دام ها در واحدهای دامداری مستقر در استان سمنان که آن نیز به میزان قابل توجهی است، مورد استفاده قرار می گیرد.

بادمجان(وِنگُون) سمنان:تابستان، فصل برداشت بادمجان از محصول پرطرفدار سمنانی‌ها  باغ‌های سمنان است . کشاورزان سمنانی علاوه بر رقم محلی بادمجان ، ارقام بیتا، درخشان، آذین و بهراد به صورت نشایی کشت می کنند.مزیت کشت نشایی، کاهش مصرف آب و بالا بردن راندمان آبیاری و افزایش بهره وری آب، کاهش هزینه کارگری، کاهش سموم و کود و‌همچنین کاهش طول مدت کشت این محصول می‌شود.